W ostatnim czasie do Biura Rzecznika Praw Pacjenta wpływają coraz liczniejsze sygnały od pacjentów, że podmioty lecznicze odmawiają im dostępu do preparatów histopatologicznych, cytologicznych oraz odlewów stomatologicznych. Obecne przepisy prawne nie określają sposobu postępowania z materiałami i preparatami diagnostyki laboratoryjnej. Nie definiują, czy stanowią one element dokumentacji medycznej i nie wskazują okresu przechowywania tych preparatów. Brak również zapisów, czy i komu mają być one wydane oraz, czy i po jakim czasie ulegają zniszczeniu. W związku z tym, Rzecznik podjął działania zmierzające do polepszenia sytuacji pacjentów w tym zakresie.
31 marca 2015 r. Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do Ministra Zdrowia z prośbą o rozważenie wprowadzenia zmian w polskim prawie. Przede wszystkim wskazał na konieczność zmiany art. 29 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz § 36 i § 55 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.
W wystąpieniu Rzecznik zwrócił uwagę, iż preparaty histopatologiczne, cytologiczne, odlewy stomatologiczne oraz modele służące wykonaniu protez powinny być udostępniane pacjentom w ramach dostępu do ich dokumentacji medycznej. Udostępnienie tych materiałów często jest niezbędne do monitorowania postępów leczenia pacjentów.
W odpowiedzi Minister Zdrowia potwierdził, iż obecne przepisy prawa nie określają czasu oraz warunków przechowywania i udostępniania preparatów histopatologicznych, odlewów czy też modeli stomatologicznych. Wskazał również, iż w przygotowywanym projekcie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu postępowania medycznego w dziedzinie patomorfologii, proponowane są zmiany przepisów regulujących tę kwestię.
Zmiana przepisów, zgodnie z propozycją Rzecznika Praw Pacjenta, pozwoli wyeliminować problem pacjentów z dostępem do preparatów, a tym samym niewątpliwie przyczyni się do ochrony prawa pacjentów do dokumentacji medycznej.