Prawo do wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych - zgłoszenia pacjentów w latach 2016-2017
W ostatnim czasie Rzecznik Praw Pacjenta obserwuje wzrost zgłoszeń, jakie wpływają od pacjentów, które dotyczą wyrażenia zgody na udzielenie im danego świadczenia zdrowotnego. Przypominamy, że każdy pacjent po otrzymaniu od lekarza informacji o swoim stanie zdrowia oraz proponowanym leczeniu, ma prawo zgodzić się na udzielenie mu świadczenia zdrowotnego lub odmówić takiej zgody i zrezygnować ze świadczenia.
W 2016 r. Biuro Rzecznika Praw Pacjenta odnotowało 740 zgłoszeń, natomiast w 2017 r. (w okresie od 1 stycznia do 31 sierpnia) – 751 zgłoszeń dotyczących tej problematyki. Zdecydowana większość sygnałów wpłynęła do Biura za pośrednictwem infolinii Rzecznika (2016 r. – 706 sygnałów; 2017 r. – 717 sygnałów).
Podczas kontaktu z Biurem pacjenci przeważnie sygnalizują następujące sytuacje:
- przeprowadzenie zabiegu bez zgody pacjenta;
- podanie leków, zastrzyków bez zgody pacjenta;
- udzielenie świadczenia zdrowotnego bez uzyskania świadomej zgody pacjenta;
- udzielenie świadczenia zdrowotnego wbrew woli pacjenta;
- przeprowadzenie innego badania niż te, na które pacjent wyraził zgodę;
- przeprowadzenie dodatkowego zabiegu poza tym, na które pacjent wyraził zgodę;
- przewiezienie pacjenta do szpitala psychiatrycznego bez jego zgody;
- próba uzyskania od pacjenta zgody na leczenie bez uprzedniego zapoznania go z dokumentem, który ma podpisać;
- przedstawienie pacjentowi do podpisania pustego formularza zgody na przeprowadzenie zabiegu.
Powyższe zgłoszenia pacjentów to możliwe przykłady naruszenia prawa pacjenta do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z obowiązującym prawem bez zgody pacjenta może zostać mu udzielone świadczenie jedynie w sytuacji, gdy znajduje się on w stanie zagrażającym utratą jego życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
W roku 2016 Rzecznik Praw Pacjenta prowadził 13 postępowań wyjaśniających w celu sprawdzenia czy nie doszło do naruszenia prawa pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych. W 5 przypadkach stwierdził naruszenie tego prawa, 7 postępowań zostało zakończonych niestwierdzeniem naruszenia prawa natomiast 1 postępowanie zostało umorzone.
Jeśli chodzi o rok 2017, do 31 sierpnia br. Rzecznik w 8 przypadkach stwierdził naruszenie ww. prawa, 11 postępowań zostało zakończonych niestwierdzeniem naruszenia prawa i podobnie jak w roku poprzednim 1 postępowanie zostało umorzone.