Prawo do poszanowania intymności i godności kobiet z perspektywy skarg zgłaszanych do Rzecznika Praw Pacjenta
Do Biura Rzecznika Praw Pacjenta zgłaszają się pacjentki, które spotkały się z naruszeniem ich praw do intymności i godności podczas badania ginekologicznego czy też w trakcie innych czynności medycznych związanych z pobytem w placówce ochrony zdrowia. Jest to sytuacja niezgodna z obowiązującym w Polsce prawem.
Każdej pacjentce podczas badania przysługują określone prawa związane z poszanowaniem intymności i godności. To m.in prawo do obecności osoby bliskiej przy badaniu ginekologicznym czy też porodzie. Ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie z powodu zagrożenia epidemiologicznego. Odmowę obecności osoby bliskiej lekarz ma obowiązek odnotować w dokumentacji medycznej pacjentki oraz podać przyczynę tej odmowy.
Świadczenia te powinny być udzielane z zachowaniem pełnej ochrony intymności i godności pacjentki. Podczas badania powinien być obecny jedynie niezbędny personel oraz, na życzenie pacjentki, osoba bliska. Każda pacjentka, która uważa że jej prawa w tym zakresie zostały naruszone powinna wiedzieć, że ma zawsze możliwość poinformowania o zaistniałej sytuacji Rzecznika Praw Pacjenta.
Skargi dotyczycące naruszenia praw pacjenta do zachowania intymności i godności w 2015 r. stanowiły ok. 1,2 % wszystkich sygnałów wpływających rocznie do Biura Rzecznika Praw Pacjenta za pośrednictwem ogólnopolskiej bezpłatnej infolinii 800-190-590 (578 rozmów telefonicznych). W I połowie 2016 r. spośród 869 rozmów telefonicznych poświęconych tej tematyce 14 sygnałów od pacjentek dotyczyło nieposzanowania ich prawa do intymności i godności. Pacjentki skarżyły się najczęściej na odmowę obecności osoby bliskiej podczas badania czy też ich wykonanie w obecności osób trzecich np.; studentów medycyny lub innych osób. Zgłaszano również sytuacje, w których lekarz kierował niestosowne uwagi pod adresem pacjentki.
W 2015 r. spośród prowadzonych przez Rzecznika postępowań wyjaśniających 108 dotyczyło przestrzegania prawa pacjenta do poszanowania intymności i godności. W 56 postępowaniach zostało wydane rozstrzygnięcie, z czego w 31 przypadkach stwierdzono naruszenie tego prawa. Spośród wymienionych 108 postępowań wyjaśniających 13 dotyczyło ginekologii i położnictwa. W 2 przypadkach Rzecznik stwierdził naruszenie prawa pacjenta do poszanowania intymności i godności.
Wśród 139 postępowań wyjaśniających obejmujących tematykę ginekologii i położnictwa a zakończonych w pierwszym półroczu 2016 r. 9 dotyczyło tej problematyki. W 6 przypadkach Rzecznik stwierdził naruszenie prawa pacjenta do poszanowania intymności i godności.
Zgłoszenia – zarówno skargi jak i wnioski – dotyczyły różnych aspektów prawa pacjenta do poszanowania intymności i godności. Pacjentki ginekologiczne zgłaszające się do Biura skarżyły się najczęściej na: odmowę obecności osoby bliskiej (np. męża) podczas badania ginekologicznego lub porodu, przeprowadzanie badania ginekologicznego w obecności osób postronnych w tym innych pacjentek; aroganckie, nieuprzejme traktowanie przez personel medyczny, zwracanie się do pacjentki bez użycia przyjętych form grzecznościowych. Osoby kontaktujące się z Biurem zgłaszały także problem obecności kilku pacjentek na jednej sali po porodzie, a także na brak parawanów zapewniających intymność.