Zajęcia rehabilitacyjne w szpitalu psychiatrycznym

Dobrze prowadzona, tętniąca życiem pracownia terapii zajęciowej działająca w ramach szpitalnego oddziału psychiatrycznego jest nieocenionym wsparciem dla pacjentów. To miejsce, gdzie każdy pacjent znajdzie odpowiednie dla siebie zajęcie. Często we wspomnieniach pacjentów to najjaśniejszy punkt pobytu w szpitalu. Jest to jednak tylko wycinek z bardzo szerokiego zakresu działań, jakim są zajęcia rehabilitacyjne prowadzone w szpitalach psychiatrycznych. W dzisiejszych blaskach psychiatrii zwracamy uwagę, że zajęcia rehabilitacyjne prowadzone w tych szpitalach oraz w domach pomocy społecznej nie mogą być podporządkowane celom gospodarczym. Przedstawiamy również kwestie organizacyjne takie jak cele i rodzaje zajęć, zakres programowy, wymiar czasu w jakim zajęcia powinny być prowadzone oraz sam sposób ich prowadzenia i dokumentowania tych zajęć.

We współpracy z pacjentem lekarz specjalista w dziedzinie psychiatrii, psycholog lub terapeuta zajęciowy opracowuje dla niego indywidualny zakres zajęć rehabilitacyjnych.  W takim osobistym planie rehabilitacji uwzględnia się zajęcia, tworzące system spójnych i skutecznych oddziaływań. Zajęcia te mają doprowadzić m.in. do umożliwienia pacjentowi samodzielnej egzystencji, integracji społecznej oraz podjęcia aktywności zawodowej. Dla każdego pacjenta indywidualnie określany jest także wymiar czasu prowadzonych zajęć, biorąc pod uwagę np. nasilenie objawów choroby, jej przebieg ale także oczekiwania oraz szanse chorego na poprawę stanu zdrowia.

Zajęcia rehabilitacyjne prowadzone w oddziałach psychiatrycznych można podzielić na kilka obszarów. Są to:

• Sesje pomocy psychologicznej prowadzone w postaci psychoterapii indywidualnej, grupowej lub rodzinnej - ich zadaniem jest przygotowanie chorego oraz jego bliskich do radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych, rozwiazywania problemów w sposób akceptowalny dla otoczenia oraz optymalny dla samego chorego.

• Zajęcia edukacyjne i psychoedukacja - pozwalają pacjentowi na uzyskanie wiedzy na temat swojej choroby i wczesnego reagowania na zmiany zachodzące w jego organizmie.

• Terapia zajęciowa - powinna być dostosowana do możliwości i potrzeb chorego oraz aktywizować go do podejmowania działań manualnych. Ćwiczy ona umiejętność koncentracji, organizacji wykonywania kolejnych czynności prowadzących do realizacji konkretnego działania.

• Treningi umiejętności społecznych - polegają na wsparciu chorego w trudnym dla niego okresie powrotu do aktywnego życia w społeczeństwie. W ramach treningu umiejętności społecznych chorzy w zależności od indywidualnych potrzeb wykonują m.in. treningi budżetowe, samoobsługowe, kulinarne czy higieniczne.

• Terapia ruchowa - to pole, na którym aktywizuje się pacjenta poprzez prowadzenie zajęć sportowych, rekreacyjnych i turystycznych.

• Ergoterapia - jest to terapia poprzez pracę, która umożliwia pacjentom wykonywanie pracy manualnej, na przykład garncarstwa, stolarstwa, wikliniarstwa czy krawiectwa.

• Arteterapia - to uczenie się i doskonalenie różnych form oraz technik sztuki, pomocnych we wzmacnianiu rozwoju osobistego pacjenta.

Zajęcia rehabilitacyjne powinny być realizowane 5 razy w tygodniu w wymiarze od 2 do 5 godzin dziennie, w tym co najmniej 2 razy w tygodniu w godzinach popołudniowych. W godzinach popołudniowych i w dni wolne od pracy pacjentom zapewniany jest również dostęp do zorganizowanych form aktywności ulepszających ich adaptację społeczną.

Każdy ze szpitali czy oddziałów psychiatrycznych dysponuje inną bazą, w ramach której organizuje zajęcia rehabilitacyjne. W wielu dużych szpitalach psychiatrycznych w ramach ich struktury wyodrębnione są pracownie, w których prowadzone są także specjalistyczne warsztaty. Zajęcia te prowadzone są również w oddziałach dziennych oraz w domach pomocy społecznej. Bardzo wiele zależy od umiejętności i zaangażowania personelu oraz możliwości finansowych placówki. Ciekawym przykładem niestandardowych oddziaływań jest zooterapia prowadzona przez Zakład Opiekuńczo Leczniczy w Rudziskach, który  należy do Szpitala Psychiatrycznego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Węgorzewie. Na terenie parku wydzielono miejsce dla zwierząt, a pacjenci, którzy odwiedzają to miejsce bardzo pozytywnie i entuzjastycznie postrzegają możliwość kontaktu ze zwierzętami.

Już za tydzień zapraszamy na kolejną odsłonę Blasków Psychiatrii.