Dziecko w szpitalu – co warto wiedzieć?

Choroba dziecka i związana z tym niekiedy konieczność leczenia w szpitalu to stresujące doświadczenie nie tylko dla małego pacjenta, ale też jego rodziców. Dlatego zapewnianie najmłodszym pacjentom poczucia bezpieczeństwa, a ich rodzicom właściwej informacji o stanie zdrowia dziecka i możliwości towarzyszenia mu w czasie choroby jest niezwykle ważne. Warto znać przysługujące w takiej sytuacji prawa, aby pobyt dziecka w szpitalu przebiegł jak najmniej dotkliwie dla niego i jego rodziców.

Pobyt w szpitalu często jest dla dziecka zupełnie nowym, niejednokrotnie stresującym  doświadczeniem. Również dla jego rodziców hospitalizacja pociechy wiąże się z wielkimi obawami nie tylko o jej stan zdrowia, ale i samopoczucie.

Poznaj swoje prawa, dzięki którym Ty i Twoje dziecko łatwiej przejdziecie przez czas hospitalizacji:

I. Obecność przy dziecku podczas badania lub udzielania innych świadczeń zdrowotnych

Rodzice mogą towarzyszyć dziecku podczas badania lub udzielania innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza albo pielęgniarkę. Taka możliwość obecności rodzica jest dla dziecka bardzo istotna, bo daje poczucie bezpieczeństwa i ułatwia uspokojenie małego pacjenta.

Oczywiście czasami ze względu na charakter danej procedury medycznej – np. zabiegi operacyjne, niektóre metody leczenia czy diagnostyki – towarzyszenie dziecku bezpośrednio w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych nie jest możliwe i trzeba mieć to na uwadze.

Należy też pamiętać, że w przypadku istnienia prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne małego pacjenta, lekarz może odmówić obecności osoby bliskiej. Taka odmowa musi być jednak odnotowana w dokumentacji medycznej dziecka.

Podstawa prawna: art. 21 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

II. Przebywanie w szpitalu z hospitalizowanym dzieckiem

Nic tak bardzo nie zapewnia dziecku komfortu psychicznego i poczucia bezpieczeństwa, jak stała obecność mamy czy taty w czasie pobytu w szpitalu. Dlatego warto pamiętać, że taką możliwość daje prawo pacjenta do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej – tj. opieki, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Taka opieka nad dzieckiem-pacjentem może być sprawowana właśnie przez rodzica.

Przepisy nie precyzują szczegółowego sposobu realizacji tego uprawnienia. To, w jaki sposób zostanie zorganizowana możliwość przebywania rodzica z dzieckiem podczas jego leczenia w szpitalu, jest bowiem uzależnione od warunków organizacyjnych m.in. lokalowych danego szpitala. Dlatego sposób realizacji prawa do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej powinien zostać szczegółowo określony w regulaminie organizacyjnym szpitala.

Niektóre placówki zapewniają rodzicom materace lub łóżka na salach chorych przy dziecku, w innych można skorzystać z przeznaczonych dla rodziców łóżek w osobnych pomieszczeniach lub hotelach przyszpitalnych. Często rodzicom udostępniane są także pomieszczenia, gdzie mogą przygotowywać sobie posiłki czy gorące napoje.  Najważniejsze jednak, aby w ramach swoich możliwości organizacyjnych i lokalowych, szpitale zapewniały rodzicom godziwe warunki przebywania z dziećmi.

To, na co warto zwrócić szczególną uwagę, to możliwość pobierania przez szpitale opłat rekompensujących koszty wynikające z przebywania rodzica w szpitalu z hospitalizowanym dzieckiem związane np. ze zużyciem mediów, udostępnieniem łóżka, pościeli, łazienki, pomieszczenia socjalnego w celu przygotowania posiłku. Szpital nie ma natomiast możliwości pobierania opłaty za sam fakt obecności rodziców przy chorym dziecku.

Wysokość takiej opłaty ustala kierownik podmiotu leczniczego, uwzględniając rzeczywiste poniesione koszty. Dodatkowo wysokość opłaty oraz sposób jej ustalenia powinna być jawna i udostępniona w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych. Podsumowując, kierownik szpitala powinien określić jakie usługi i inne elementy składają się na wysokość tej opłaty, a taka informacja powinna być udostępniona w takim miejscu w placówce, aby pacjenci mogli się z nią zapoznać.

Pobieranie opłaty rekompensującej koszty realizacji prawa do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej jest tylko możliwością, a kierownik podmiotu leczniczego może odstąpić od pobierania takiej opłaty, zdecydować o jej umorzeniu lub rozłożyć opłatę na raty. W przypadku braku możliwości pokrycia kosztów dodatkowej opieki pielęgnacyjnej nad hospitalizowanym dzieckiem warto zwrócić się z takim wnioskiem do kierownika szpitala.

Podstawa prawna: art. 34 i 35 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

III. Otrzymanie przystępnej Informacji o stanie zdrowia dziecka

W sytuacji choroby dziecka, szczególnie małego, stres i emocje towarzyszące rodzicom są zwykle silniejsze, dlatego ważne jest informowanie rodziców o stanie zdrowia ich dziecka i sposób w jaki lekarze czy pielęgniarki przekazują te informacje.

Rodzice mają prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia ich dziecka, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Warto pamiętać, że do uzyskania powyższych informacji ma także prawo małoletni, który ukończył 16 lat, niezależnie od tego, że zostały już one przekazane jego rodzicom. Dodatkowo od pielęgniarki rodzice powinni uzyskać przystępną informację o pielęgnacji dziecka i zabiegach pielęgniarskich.

Co oznacza, że lekarz czy pielęgniarka ma obowiązek przekazać informacje w sposób przystępny dla pacjenta? Przede wszystkim to, aby wszelkie informacje były przekazywane językiem zrozumiałym dla rodziców małego pacjenta, bez naużywania terminologii czysto medycznej, zwrotów branżowych i hermetycznego języka zawodowego. Ważne też, aby lekarz lub pielęgniarka przekazujący rodzicom informacje brali pod uwagę, czy znajdują się oni w silnym stresie lub są pod wpływem dużych emocji i odpowiednio dostosował formę przekazu.

Właściwe przekazanie rodzicom dziecka informacji, jest niezwykle istotne, bo tylko właściwie poinformowani i rozumiejący uzyskaną informację rodzice mogą świadomie wyrazić zgodę na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych ich dziecku.

Podstawa prawna: art. 9 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

IV. Wypis ze szpitala i co dalej?

Po zakończeniu leczenia dziecka w szpitalu, przy wypisie, rodzice powinni otrzymać kartę informacyjną z leczenia szpitalnego małego pacjenta oraz m.in. skierowania na świadczenia zalecone w karcie informacyjnej np. na rehabilitację, czy do określonego lekarza specjalisty, a także recepty na niezbędne leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne.

Karta informacyjna leczenia szpitalnego powinna być przekazana niezwłocznie po zakończeniu leczenia, bo zawiera wiele istotnych informacji jak: wskazania dotyczące dalszego sposobu leczenia dziecka, żywienia, pielęgnacji lub zalecanego trybu życia, a także adnotacje o lekach oraz sposoby ich dawkowania czy terminy planowanych konsultacji, na które wystawiono skierowania. Jest to ważny dokument, bo znajduje się w nim także informacja o chorobie dziecka oraz jego leczeniu – rozpoznanie choroby w języku polskim, opis wyników badań diagnostycznych, opis zastosowanego leczenia, a w przypadku wykonania zabiegu lub operacji datę wykonania.

Podstawa prawna: § 12 ust. 10 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz § 24 ust. 8 rozporządzenia Ministra Zdrowia  z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.

V. Przygotuj dziecko do hospitalizacji

Warto przygotować dziecko do nadchodzącej hospitalizacji i porozmawiać z nim o tym, co może spotkać je w szpitalu. To pozwoli mu oswoić się z tym, co je czeka.

Jeśli dziecko jest już w wieku, gdy umie czytać warto zapoznać je z Kartą Praw Dziecka – Pacjenta, w której w zwięzły i zrozumiały dla młodych pacjentów sposób zostały zapisane prawa przysługujące dzieciom. Taka Karta dostępna jest na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta www.bpp.gov.pl w zakładce „Edukacja - poznaj swoje prawa” (JPG 14 MB).  Zawiera ona prawa przysługujące najmłodszym pacjentom na podstawie przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta równocześnie uwzględniając zapisy Konwencji o Prawach Dziecka.

Kartę Praw Dziecka – Pacjenta w formie plakatu można też znaleźć w oddziałach pediatrycznych szpitali w całej Polsce.

W 2015 r. z inicjatywy i pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Pacjenta oraz Rzecznika Praw Dziecka została wydana książka „Kuba i Buba w szpitalu, czyli o prawach dziecka-pacjenta niemal wszystko”, która jeszcze bardziej pomoże przybliżyć dziecku świat opieki zdrowotnej. Wydana książka, to kolejna z serii historia o przygodach niesfornych bliźniaków stworzonych przez Grzegorza Kasdepke. Tym razem Kuba i Buba trafiają do szpitala, dzięki czemu młodzi czytelnicy wspólnie z bliźniakami poznają szpitalny świat oraz przysługujące im prawa.

Dzięki historii o Kubie i Bubie dziecko dowie się m.in. dlaczego warto słuchać lekarza, czym jest tajemnica lekarska, a także co można, a czego nie wolno robić w szpitalu. Przyswoić i utrwalić tę wiedzę pozwolą też zawarte w książce gry i zabawy.

Gdzie znaleźć tę publikację? Dzięki współpracy Biura Rzecznika Praw Pacjenta z wojewódzkimi bibliotekami publicznymi najmłodsi czytelnicy lub ich rodzice mogą wypożyczyć książkę pt. „Kuba i Buba w szpitalu, czyli o prawach dziecka-pacjenta niemal wszystko!” w ponad 300 bibliotekach w całej Polsce. Sprawdź najbliższą bibliotekę, w której dostępna jest książka i pomóż oswoić się swojemu dziecku z nadchodzącą hospitalizacją – wykaz bibliotek (PDF 234 KB).