Prawo do leczenia bólu – zgłoszenia kierowane do Rzecznika Praw Pacjenta w latach 2014-2016

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało zmiany, w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, które zagwarantują wszystkim pacjentom w Polsce  prawo  do leczenia bólu.  Zgodnie z proponowaną nowelizacją ustawy podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych będzie zobowiązany podejmować działania polegające na określeniu stopnia natężenia bólu, leczeniu bólu oraz monitorowania skuteczności tego leczenia.

Tymczasem do Biura Rzecznika Praw Pacjenta już od lat zgłaszają się osoby, które sygnalizują problemy z dostępem do tego właśnie świadczenia. Liczba takich sygnałów systematycznie, z roku na rok wzrasta. W roku 2014 było ich łącznie 41, w 2015 roku – 58,  natomiast w bieżącym roku do Biura wpłynęły  już 32 zgłoszenia.

Pacjenci skarżą się najczęściej na sytuacje, w których personel medyczny nie podaje bądź nie przepisuje środków przeciwbólowych pomimo zgłoszonej przez pacjenta potrzeby uśmierzenia bólu. Niejednokrotnie czują się w tej sprawie ignorowani. Zapytania pacjentów dotyczą również obowiązujących standardów  w leczeniu i uśmierzaniu bólu, w tym także zabiegów wykonywanych bez znieczulenia i badań diagnostycznych m.in.: poporodowego szycia krocza a także zabiegu gastroskopii.  Kontaktując się z Biurem pacjenci oczekują również porad i informacji dotyczących zasad przyznawania bezpłatnego znieczulenia zewnątrzoponowego podczas porodu a także zabiegu kolonoskopii w znieczuleniu w warunkach szpitalnych.

Wielu pacjentów zgłasza także problem z dostępem do poradni leczenia bólu w ramach Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej.  Pacjenci skarzą się m.in. na problem z rejestracją do poradni, niejasne dla nich zasady kwalifikacji, wyznaczane odległe terminy wizyt a także brak refundacji niektórych leków przeciwbólowych. Zdarzają się również przypadki odmowy rejestracji skierowań na krioterapię, gdyż wystawione zostały przez lekarza  z poradni leczenia bólu.

Duża liczba zgłoszeń dotyczy także leczenia stomatologicznego. Skargi dotyczą problemów z rejestracją lub odmową przyjęcia przez dentystę pacjentów z bólem zębów. Istotnym problemem sygnalizowanym przez pacjentów jest także utrudniony dostęp do leczenia stomatologicznego w znieczuleniu ogólnym małoletnich pacjentów niepełnosprawnych.

Sporadycznie zdarzają się także zgłoszenia dotyczące naruszenia, zagwarantowanego w ustawie, prawa pacjenta do umierania w godności i spokoju, w tym prawa pacjenta znajdującego się w stanie terminalnym do świadczeń zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień.

W przypadku wysokiego prawdopodobieństwa, iż podmiot leczniczy naruszył  przynajmniej jedno z obowiązujących praw pacjenta, Rzecznik wszczyna postępowanie wyjaśniające. W zakresie leczenia bólu przedmiotem takiego postępowania może być np. naruszenie prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej lub prawo do poszanowania intymności i godności, które obejmuje także prawo pacjenta znajdującego się w stanie terminalnym do świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień. W latach 2014-2016 takich zgłoszeń nie było wiele. Tylko w jednym spośród dziewięciu badanych przypadków stwierdzono naruszenie tego prawa pacjenta. Trzy sprawy nadal pozostają w toku.

Rzecznik Praw Pacjenta wyraża nadzieję, że planowania nowelizacja ustawy przyczyni się do faktycznej poprawy  w dostępie  pacjentów do świadczeń zdrowotnych łagodzących ból , niezależnie od rodzaju i stadium choroby, wieku pacjenta oraz miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego,  dzięki czemu  liczba zgłoszeń kierowanych do Biura, dotyczących tego problemu, będzie systematycznie spadać.